Waar houtskeletbouw (HSB) al eeuwenlang succesvol in allerlei vormen wordt toegepast, maken we de laatste decennia in toenemende mate gebruik van Cross Laminated Timber (CLT). We nemen een duik in deze twee vormen van houtbouw waarmee panden vanaf de grond worden opgetrokken.

In de houtbouw wordt veelvuldig gebruikgemaakt van zowel HSB als CLT. Beide hebben zo hun voordelen en nadelen en daarnaast verschilt de wijze van bouwen tussen de twee. Voor welke techniek je ook kiest, bouwen met hout is een erg mooie en ook duurzame bouwmethode. Dit bouwmateriaal is ook nog eens aanzienlijk lichter dan staal en beton.

Duurzaam

Kijken we even kort naar duurzaamheid, dan nemen bomen tijdens hun groei in het bos enorm veel CO2 op. Dit blijft gedurende de volledige levensduur en dus ook zodra het als bouwmateriaal wordt ingezet in het hout opgeslagen. Aan het einde van de levenscyclus van een bouwwerk kan het hout makkelijk hergebruikt of gerecycled worden. HSB is ook nog eens volledig biobased en dus compoteerbaar. CLT is verlijmd; het is dus wel herbruikbaar, maar niet composteerbaar. Alleen de fundering en de vloer van de begane grond worden bij HSB en CLT nog steeds uitgevoerd in beton.

HSB

Bij houtskeletbouw wordt een skelet of frame van houten kolommen (stijlen) en liggers (regels) opgezet dat het gebouw constructief kan dragen. Omdat het een open draagconstructie is, wordt dit frame opgevuld met ademend isolatiemateriaal. Om te voorkomen dat vocht het hout intrekt en er op termijn schimmel of rot ontstaat, wordt aan de buitenzijde dampopen folie aangebracht. Bij HSB zijn er geen spouwmuren en draagt het frame meteen ook de gevelbekleding, eventuele kozijnen en uiteraard de vloeren. De binnenmuren worden afgewerkt met gipsplaten.

CLT

Cross laminated timber oftewel kruislaaghout is een alternatief voor houtskeletbouw. Dit massiefhout bestaat uit meerdere houtlagen die kruislings met elkaar zijn verlijmd en heeft daardoor een zeer hoge sterkte, stabiliteit en stijfheid in alle richtingen. Ook zet het materiaal nauwelijks uit en krimpt of vervormt het nagenoeg niet.

Dankzij deze eigenschappen wordt het vaak vergeleken met gewapend beton. Het is sterk genoeg om het gewicht van een gebouw te dragen en kan daardoor de volledige constructie vormen. Zonder dat een framewerk nodig is zoals bij HSB. Isolatiemateriaal wordt bij het ontbreken van een raamwerk aan de buitenzijde bevestigd, tussen de gevelbekleding en de CLT-platen. De constructieve sterkte van CLT maakt het extra geschikt om er de hoogte mee in te gaan. Vanzelfsprekend is het houtaandeel in de constructie bij CLT aanzienlijk hoger dan bij HSB. Er is, met andere woorden, veel meer hout voor nodig.

Sneller bouwen of extra flexibiliteit

Beide methoden werken prefabricatie in de hand. Bij HSB wordt het volledige houtskelet vanaf scratch op de bouwplaats zelf in elkaar gezet. Dat zorgt wel voor veel vrijheid en flexibiliteit om op het laatste moment nog wat last-minute aanpassingen te doen mocht dat noodzakelijk zijn. Deze bouwmethode kost daardoor iets meer tijd en inspanning, maar nog altijd veel minder dan traditionele bouw.

CLT-panelen worden al in de fabriek volledig op maat gemaakt en hoeven op de bouwplaats alleen nog gemonteerd te worden. Zelfs uitsparingen en sleuven voor zaken als leidingen en contactpunten zijn aanwezig. Daarmee wordt de bouwtijd (en deels ook de installatietijd) drastisch ingekort en kan een pand in een mum van tijd waterdicht en winddicht zijn. Daarmee vraagt deze bouwmethode extra aandacht en een hogere zorgvuldigheid tijdens de ontwerpfase.

Hybride houtbouw

Nog even wat de binnenafwerking betreft, bij HSB oogt de interieurzijde vaak minder mooi, waardoor vrijwel altijd bekleding nodig is. Terwijl CLT-platen meestal gewoon in het zicht mogen blijven of eventueel geverfd kunnen worden.

Waar kies je nu het beste voor? Dat verschilt zoals gewoonlijk van project tot project. Daarnaast kun je soms ook beide methoden toepassen. Een hybride houtbouwproject met zowel CLT als HSB kan zo zijn (extra!) voordelen hebben.